نسیم توحید

بسم الله الرحمن الرحیم

*تاثیر رسانه در عصر حاضر و لزوم توجه مدارس دینی به فعالیت های رسانه ای و مطبوعاتی*

مشخصات مؤلف:
مسعود پرکی
ساکن سیب و سوران

*چکیده:*
رسانه همان وسیله ابداع شده،فناوری است که از طریق آن انسان پیام خود را به شخص دیگر منتقل میکند، و برخی بر این باورند که تأثیر گذاری رسانه ها اعم از تصویری،شنیداری و مجازی و همچنین مطبوعات و سواد رسانه ای در ابعاد مختلف از تأثیر گذاری بیشتری در عصر حاضر برخوردار هستند، فعالیت های مطبوعاتی و مدارس دینی از مهمترین میدان‌های جهادی و از برجسته ترین عوامل تکوین انسان در دو بعد مدنی و مذهبی است، وبا توجه به شرایط عصر حاضر نیاز است که  با فعالیت های خود اثر گذاری لازم را در جامعه داشته و نقش خود را بعنوان مبلغ دین ایفا نمایند.
*واژگان کلیدی:*
فناوری،مجله ،روزنامه،تلوزیون،اینترنت، ماهواره،سواد رسانه ای،مدارس،

*مقدمه:*
به گفته ها،حرکات،اطاعات،اخبار و تصاویر که از یک فرد به فرد دیگری ویا به تعداد زیادی از مردم بوسیله یک‌رسانه منتقل میشود پیام میگویند.
قدیمی ترین رسانه ها که به آنها رسانه های فردی میگفتند سخن گفتن،حرکات دست و حالت چهره بود،که انسان از طریق آنها پیام خود را به دیگری منتقل می‌کرد این نوع رسانه نیازی به ابزار و فناوری نداشت اما از آنجایی که انسان نیاز داشت که پیام خود را زودتر ویا به تعداد بیشتری از افراد منتقل کند به همین دلیل فناوری ابداع شد برای مثال بلندگو برای انتقال صدا با قدرت بیشتر و صنعت چاپ برای انتقال اطلاعات به تعداد بیشتر و تلفن،رادیو و بیسیم برای انتقال صدا به مکانهای دور دست اختراع شدند.
رسانه همان وسیله ابداع شده فناوری است که از طریق آن انسان پیام خود را به شخص دیگر منتقل میکند.
        
*تا کید قرآن مجید بر لزوم تحقیق در درستی اخبار رسانه ای*

قرآن کریم می‌فرماید:
(یا أَیّهَا الّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیّنُوا أَنْ تُصیبُوا قَوْمًا بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى‏ ما فَعَلْتُمْ نادِمینَ)؛حجرات{2} «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر شخص فاسقی خبری برای شما آورد، درباره آن تحقیق کنید؛ مبادا در صورت عمل کردن بدون تحقیق، به گروهی از روی نادانی آسیب برسانید و از کرده خود پشیمان شوید».(1)
برخی مفسران شأن نزول آیه را، ولید بن عقبه دانسته‌اند که پیامبر(ص) او را برای جمع آوری زکات از قبیله بنی المصطلق اعزام داشت، اما او بدون تحقیق به پیامبر(ص) گزارش داد که آنها از پرداخت زکات خودداری کرده‌اند. در آن زمان امتناع از پرداخت زکات، یک نوع قیام بر ضدّ حاکمیت اسلام به شمار می‌آمد. پیامبر(ص) تصمیم گرفت با آنها مبارزه کند. اما این آیه نازل شد.

*انواع رسانه و پیام*
رسانه های جمعی را میتوان به دو گروه عمده تقسیم نمود؛رسانه های چاپی و الکترونیکی(خبر پراکنی) رسانه های چاپی
۱.کتاب: وآن از قدیمی ترین رسانه های چاپی است که از روزنامه و مجله بزرگتر بوده و اطلاعات و نظریات و علوم و فنون مختلفی را در بر میگیرد و از حیث قدمت میتوان اشاره نمود بر اینکه کتاب نویسی قبل از اسلام در جهان رواج داشته است و هرکسی در هر زمینه و فنی که علم و استعداد داشت اطلاعاتی را جمع آوری نمود و مینوشت کتاب ها در موضوعات و فنون مختلفه جهت  بیان آموزش وانتقال اطلاعات نوشته می شدند و همچنین یکی از بزرگترین ابزارهای تعلیم و تربیت و از اولین ابزار آموزشی در مدارس بودند که میتوان از موضوعات کتاب در زمینه های مختلف چون حدیث و تفسیر،فلسفه و ریاضیات،تاریخ و غیره اشاره نمود.
۲.روزنامه؛اولین روزنامه در سال ۱۳۰۵میلادی توسط یوهان کالوس در شهر استراسبورگ در اروپا منتشر شد و سپس در انگلیس و آمریکا و استرالیا اولین روزنامه وارد زندگی مردم شد و همچنین اولین روزنامه ایران در سال ۱۲۵۳قمری توسط میرزا صالح شیرازی در تهران منتشر شد.(2)
روزنامه ها در سراسر دنیا از جمله ابزار های هستند که پیام دولتمردان،دوستان،احزاب و عامه مردم را به دیگران منتقل میکنند.
۳.مجله؛یکی دیگر از رسانه های چاپی است که بصورت هفتگی،دوهفته یکبار و یا بصورت فصلی و ماهیانه در موضوعات مختلف منتشر می‌شدند.

*نفوذ رسانه چاپی بر افکار تصمیمات و شیوه زندگی مردم*
از رسانه های چاپی میتوان به حفظ امنیت و ثبات جامعه،رهنمود مردم و مسئولان در جهت صحیح وآگاهی از اقدامات دولت و مدارس در زمینه های مختلف اشاره نمود و به همین دلیل است که دولت ها همواره به مطالب روزنامه حساس بوده اند چرا که نقش روزنامه بسیار مهم و اساسی و مؤثر در یک جامعه است رسانه چاپی در مقایسه با سایر منابع خبری مسؤلیت بیشتری دارند و نویسندگان و کاتبین باید به صحت و سودمندی اخبار و اطلاعاتی که به مردم می‌دهند توجه داشته باشند همچنین بیشتر اخبار در تلویزیون معمولا تکرار مطالبی است که در روزنامه ها نوشته میشود .(3)
*رسانه های الکترونیکی*
۱.رادیو وتلوزیون:مهمترین این رسانه ها رادیو و تلویزیون هستند و بسیاری از مردم جهان اخبار اطلاعات،کلیپ‌ها و یا فیلم های مورد علاقه خود را از طریق تلویزیون و رادیو دنبال میکنند.
پس از اختراع موشکهای فضایی و قمرهای مصنوعی این امکان برای انسانها فراهم شد تا بشر به مدار زمین و کره ماه مسافرت کند و پیشرفت علم باعث شد تا ایستگاههای فضایی در مدار زمین بوجود آید و امکان تبادل اطلاعات ،اخبار و تصاویر از طریق ماهواره ها و تلوزیون به نقاط مختلف جهان فراهم شود.
امروزه تلویزیون‌ها علاوه بر اطلاعات و اخبار داخل کشور و حوزه سیاسی و مذهبی می‌توانند اطلاعات و اخبار سایر مناطق را نیز دریافت کنند دولت ها با توجه به عقاید،نوع فرهنگ ، مقاصد اقتصادی و فرهنگی و اختلافات سیاسی خود با دیگر کشورها از رادیو یا تلویزیون هایی که قادر به دریافت اطلاعات از سایر کشورها هستند بصورت‌های مختلف استفاده می کنند و در موارد زیادی تلوزیون های بیگانه بویژه دشمنان ایران و اسلام سعی دارند که اعتقادات،ارزشهای اخلاقی یا وحدت ملی کشور ما را مورد تهدید قرار دهند بهمین علت جوانان و مردم ما باید بسیار هوشیار باشند.
 ۲.اینترنت:با اختراع رایانه «کامپیوتر» گسترش ماهواره و شبکه های رسانه ای توسعه یافت و امکانات تازه ای در اختیار مردم جهان قرار گرفت و اینترنت وارد زندگی مردم شد،اینترنت یعنی مجموعه ای از شبکه های رایانه ای که به یکدیگر و مراکز اصلی تامین کننده خدمات و اطلاعات متصل است،این رسانه امروزه زندگی میلیونها شخص را در سرار جهان تحت تأثیر قرار داده است که از طریق اینترنت این امکان برای افراد فراهم شده است که به آسانی بتوانند پیامها یا تصاویر خود را به سایر نقاط جهان بفرستند و بصورت مستقیم با یکدیگر گفتگو کنند و به انواع مقالات علمی و اخبار روز در سراسر جهان دسترسی پیدا کنند،
در عصر و زمان حاضر رسانه جزء موثرترین و کاربردی ترین ابزار در تغییر دادن زندگی فردی اشخاص از حیث اخلاقی، مذهبی، عقیدتی،‌ فرهنگی و اجتماعی است که بستگی به طریقه استفاده اشخاص و افراد دارد چنانچه به روشهای مثبت و مفید استفاده شود فرد و جوامع را بسوی قله های موفقیت رهنمون می کند و اگر از آنها بصورت صحیح استفاده نشود آنها را نه تنها به موفقیت نخواهد رساند بلکه باعث سرافکندگی و تذلذل در جامعه خواهند شد،حال اگر نگاهی گذرا داشته باشیم بر جامعه کنونی که به عصر فناوری معروف است می بینیم که فتنه و فساد و بی بندوباری به اوج خود رسیده است و آن بدلیل اینکه افراد زیادی از جامعه کنونی طریقه استفاده صحیح آن را نمی دانند در نتیجه به اختلافات و انحرافات زیادی دچار می‌شوند اینجاست که علما و مدارس باید در نقش یک رهبر و رهنما ظاهر شوند و جهانیان و رسانه ها را رهبری نموده و آنها را از راه منحرف و کج روی به راه راست رهنمون کنند.
                                       
*سواد رسانه ای:*
سواد رسانه ای؛یعنی مهارت استفاده از فناوری‌های نوین،تفسیر پیام های رسانه و رمزگشایی از آن ها و توانایی پی بردن به آن روی سکه محتوای محصولات رسانه ای.
 زادگاه مفهوم سواد رسانه‌ای کاناداست و از این‌رو اولین کشوری که آموزش سواد رسانه‌ای را در سرفصل دروس مدارس خود وارد کرد نیز کانادا بود. در دهه شصت میلادی تعدادی از استادان دانشگاه «یورک تورنتو» که در حوزه رسانه صاحب‌نظر بودند، گرد هم آمدند و اولین طرح آموزش سواد رسانه‌ای را با عنوان ,انجمن کانادایی آموزش اکران، بنیان گذاشتند. لذا ضروری است که شورای هماهنگی مدارس اهلسنت و مدارس ملی هرچه سریع تر مبحث سواد رسانه ای را بصورت تمام و کمال با همکاری، همفکری و مشارکت تخصصی ارگان ها و مسئولین ذی ربط در کتب درسی تمام مقاطع تحصیلی اعم از علوم دینی و علوم دانشگاهی و مدرسه ایی بگنجانند.
*اهداف سواد رسانه:*
اگر مخاطبان یک رسانه از مهارت تفکر انتقادی برخوردار باشند می توانند اطلاعات رسانه ها را به درستی تجزیه و تحلیل کنند. بر همین اساس، رسانه های جمعی امروز به سمتی پیش می روند که به مخاطبان خود اطلاعاتی را ارائه دهند که از لحاظ علمی و محتوایی اطلاعات درست و قابل استناد باشند. بنابراین می توان گفت مخاطبان می توانند  رسانه های جمعی را به یک سمت و سو حرکت دهند و رسانه های جمعی نیز می توانند تغییراتی را در باور، نگرش، افکار و در ذهن مخاطبان ایجاد کنند.
*اهمیت ولزوم سواد رسانه ای و توجه مدارس دینی به فعالیت های رسانه ای و مطبوعاتی*
  سواد رسانه‌اي علاوه بر توانایی ملحوظ در سواد سنتي، كه همان توان خواندن و نوشتن بود، توانایي تحليل و ارزشيابي پيام‌ها و قدرت توليد و انتقال اطلاعات به ديگران در قالب‌هاي مختلف و با ابزار گوناگون را در انسان پديد مي‌آورد. اين‌گونه از سواد؛ با توانمند كردن انسان بر درك نحوه كار رسانه‌ها و نحوۀ معني‌سازي آنها، ماهيت و اهداف توليد پيام رسانه‌ها و تأثيرات و تكنيك‌هاي رسانه‌هاي گوناگون، او را از مصرف‌كنندگي صرف خارج كرده و در برابر اثرات رسانه‌ها مقاوم مي‌سازد. 
سواد رسانه‌اي در كنار آموختن خواندن ظاهر پيام‌هاي رسانه‌اي از رسانه‌هاي مختلف، مي‌كوشد خواندن سطرهاي نانوشتۀ رسانه‌هاي نوشتاري، تماشاي موضوعات به نمايش درنيامده و يا شنيدن صداهاي پخش‌نشده از رسانه‌هاي الكترونيك را به مخاطبان بياموزد. باری دونکان" عضوانجمن سواد رسانه ای کانادا ،سواد رسانه ای را پاسخی به حل مشکلات ناشی از رسانه ها معرفی  می کند.  به عقیده وی این پروژه باید به عنوان بخشی از واکنش های آموزش مدارس در برابر خشونت و سایرآسیب های رسانه ای در نظر گرفته شود.
"دونکان "در ضرورت این آموزش ، دلایل زیر را بر می شمرد:
1-رسانه ها در حیات فرهنگی و سیاسی ما تسلط دارند.
2-تقریباً همه اطلاعات،به جز مواردی که آنها را به طور مستقیم تجزیه می کنیم،رسانه ای شده هستند.
3-رسانه ها قادر به خلق مدل های ارزشی و رفتاری پر قدرتی هستند.                                                          4-رسانه ها بدون فعال کردن خود آگاه بر افراد تاثیر می گذارند.
5-سواد رسانه ای می تواند مصرف رسانه ای را برای ما لذت بخش کند و رابطه انفعالی را به رابطه فعال تبدیل کنند.
*مدارس دینی و فعالیت های رسانه ای* 
برخی بر این باورند که تأثیر گذاری رسانه ها اعم از تصویری،شنیداری و مجازی و همچنین مطبوعات در ابعاد مختلف از تأثیر گذاری بیشتری در عصر حاضر برخوردار هستند،چنانچه قول امام موسی صدر است که ؛ مطبوعات محرابی است برای پرستش خدا و خدمت به انسانیت و اگر عهده وظایف خود برنیاید دامگه شیطان مایه تخریب انسانیت خواهد بود.(4)
همچنین این عرصه از مهمترین و حساس ترین میادین جهان است زیرا افکار عمومی را شکل می‌دهد و فرهنگ آفرین بوده و خوراک روح را فراهم می آورد و مراحل جدید تکامل معنوی را پی می نهد و عواطف مردم را پیراسته کرده و آنها را به راستی و نیکویی رهنمون میکند.
فعالیت های مطبوعاتی و مدارس دینی از مهمترین میدان‌های جهادی و از برجسته ترین عوامل تکوین انسان در بعد مدنی و مذهبی است این جایگاه والا وظایفی در قبال جامعه بر عهده اصحاب مطبوعات و رسانه در قالب مدارس دینی میگذارد و همانطور که وظایفی در قبال اینان را بر عهده جامعه می نهد لذا وظیفه مدارس دینی برای جامعه و جهانیان،جهت دهی،روشنگری و خیر خواهی مخلصانه و بی شائبه است که باتوجه به تأثیر گذاری رسانه میتوان از آن برای این امور مهم بیش از پیش استفاده نمود.
اما جای بسی تأسف و حسرت است که برخی از حوزه ها به این نقش کلیدی و تأثیر گذاری رسانه واقف نبودند ویا اینکه نزد آنها از اهمیت کمی برخوردار است در حالیکه رسانه،نقش مثبت در جهت تبلیغ دین مبین اسلام برای مدارس بشمار می آید و در حل بسیاری از مشکلات و نابسامانی ها چاره ساز بوده و کمک کننده است.
حوزه های علمیه کانون و قلب اندیشه و تفکر اسلامی بوده که در سرنوشت دنیای کنونی و مکتب اسلامی نقش اساسی و تعیین  کننده ای داشته و دارند.

*نتیجه گیری:*
مطبوعات و رسانه در عصر حاضر از مهمترین ابزار هایی هستند که مدارس دینی می‌توانند به واسطه آنها ورود قوی تری به عرصه های جدید تبلیغی در جهان داشته باشند وبا توجه به شرایط عصر حاضر نیاز است که مدارس دینی با فعالیت های خود اثر گذاری لازم را در جامعه داشته و نقش خود را بعنوان مبلغ دین و مذهب ایفا نمایند و بر این اساس مدارس دینی بتوانند با این فعالیت ها و نظارت بر جامعه و پیشوایان مذهبی هم با جهت دهی مردم و کوشش در تصحیح امور آنها نقش تأثیر گذاری برای خود ایجاد نمایند که در حقیقت به جامعه و محیط اسلامی وانسانی نظم و رونق بخشیده اند و به مردم راه خدمت و دینداری را نشان داده اند که در نتیجه مردم و ارکان جامعه  با فعالیت های مفید و خوب ، مدارس دینی در جهت اصلاح خود و دیگران در رسیدن بر مدار واقعی اسلام و ایمان سوق داده میشوند اینجاست که دنیا کم کم و به تدریج از پلیدی و نحوست دور شده و به آیین و منش اسلامی آراسته و مزین میگردد.

                                                
*منابع و ماخذ:*

1.قرآن کریم{سوره حجرات}آیه 2
2.تاریخ معاصر ایران وجهان
3.تفکر وسبک زندگی
4.امام موسی صدر:{ادیان در خدمت انسان}

✳️ *مدارس دینی سنگرهای محکم در دفاع از دین الهی* 

‌✍️مسعود پرکی

🔸در این روزگاری که ما در آن زندگی می‌کنیم اگر به هر سو بنگریم فتنه و آشوب می‌بینیم که دامن‌گیر هر مسلمان شده، دشمنان اسلام و کسانی‌که خلاف دین ما هستند انجمن‌ها و کانون‌های ضد اسلامی برگزار می‌کنند و همانند منافقان و مشرکین صدر اسلام که برای نابودی پیامبر و اسلام مخفیانه تشکیل جلسه می‌دادند همواره در حال ایجاد شبهه و بدگویی نسبت به اسلام و مسلمانان هستند. اما مسلمان با وجود این‌که نامش مسلمان است برای پاسخ و دفاع از اسلام سکوت اختیار کرده و یا خود به ناسزاگویی می‌پردازد درحالیکه باید جواب قانع‌کننده و قاطع بدهد و آن بی‌خدایان را به سوی اسلام راهنمایی کند.

🔸حالا کمی بیندیشیم و ببینیم کجای کار می‌لنگد؟
چرا برای دفاع از دین برخلاف اصول اسلامی عمل می‌کنیم، چرا فحش و ناسزاگویی را پیشه خود قرار داده‌ایم، چرا مهر سکوت بر لب زده‌ایم؟
جواب این سؤالات را کجا می‌توانیم بیابیم؟ جواب این‌جاست که ما تاریخ اسلام را مطالعه نمی‌کنیم، هنوز حکم قرآن، سخنان گهربار امام‌الانبیاء حضرت محمد مصطفي‌صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم را درک‌ نکردیم و فرزندان‌مان را به سمت دنیا سوق می‌دهیم و از رفتن به مکاتب و مدارس علوم دینی باز می‌داریم، گمان می‌کنیم که مدارس و مکاتب دیني جای ضایع کردن وقت هستند، اما سخت در اشتباهیم،

🔸مدارس و مکاتب اسلامی در مدت هزار و چهارصد سال گذشته همواره همچون سنگرهای محکم در برابر هجوم دشمنان در دفاع از دین الهی سینه سپر کرده‌اند و در آینده هم سپر خواهند کرد، در مدارس دینی علم کلام‌الله و حدیث رسول‌الله، و علوم مفید دیگری تدریس می‌شود در نتیجه عالمانی ربانی و مخلص تربیت می‌شوند و مدافع دین اسلام می‌گردند، هر عالم دین طبق توان و استعداد خویش در ابعاد مختلف دینی و دعوی چادر خیرخواهی را برای هدایت و ارشاد جهانیان پهن می‌کند و با این ندای خیر خواهی جهانیان را به سوی کلمهٔ‌ «لااله‌الا‌الله‌و‌محمد‌رسول‌الله» فرا می‌خواند.

🔸حال اندکی بیندیشیم، مدارس و مکاتب ما که خیرخواه جهانیان هستند و برای دفاع از اسلام و صحابه همواره پیش‌قدم بوده و هستند از کجا حمایت مادی و معنویی می‌شوند؟ ما چقدر تامین‌کنندهٔ نیازهای مادی و معنوی و حمایت‌کنندهٔ این اماکن مقدس بوده‌ایم؟ چقدر فرزندان‌مان را برای یادگیری علوم نبوی ترغیب و تشویق کرده‌ایم؟ چند کتاب دینی به این اماکن هدیه کرده‌ایم؟ و..‌.